एउटै कक्षामा १० हजार बढी विद्यार्थी !

होमल्याण्ड खबर

२०७५ आश्विन १९ गते, शुक्रबार १६:०२ मा प्रकाशित

नेपाल बहुविश्वविद्यालयको अवधारणामा गएको ३० वर्ष हुन लाग्यो तर त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाहेक अरुमा जम्मा विद्यार्थी संख्या १० हजार पनि पुग्दैनन् ।
त्रिभुवन विश्वविद्यालयअन्तरगत पनि १९ भन्दा बढी विषयहरु विद्यार्थीविहिन हुदै गएका छन् ।
तर त्रिभुवन विश्वविद्यालयअन्तर्गत कानुन पढाइ हुने नेपाल ल क्याम्पसमा यस वर्ष एलएलबी पढ्न यति धेरै विद्यार्थी भर्ना भएका छन् ।
मानौ ‘कानून सबैले जानुन् ।’

कानुन संकायका डिन ताराप्रकाश सापकोटा यसरी ओइरो लाग्नुका चार कारण देख्छन् । पहिलो, एलएलबी पढेपछि कानुनदेखि संविधान र राजनीतिमा समेत भिज्न सजिलो हुने भएकाले यो विषयमा धेरैको रूचि बढ्यो ।

दोस्रो, देश संघीय संरचनामा गएपछि गाउँपालिकारनगरपालिकामा उपप्रमुखलाई न्यायाधीशजस्तै कानुनी मामिलामा निर्णय गर्ने अधिकार दिइएको छ ।

उपप्रमुख नेतृत्वको न्याय समितिले जिल्ला अदालतभन्दा बढी अधिकार पाएका छन् । कतिपय मुद्दा फैसला र सुनुवाइको अधिकार समितिलाई नै छ । भोलिको दिनमा जनप्रतिनिधिको निम्ति बाटो बनाउन कानुन पढ्न आउनेहरू थुप्रै छन् ।

तेस्रो, २०७१ मा सर्वोच्च अदालतको फैसलाले न्यायिक र अर्धन्यायिक निकायको कार्यालय प्रमुख हुन तीन महिना कानुनसम्बन्धी तालिम लिएको वा कानुनमा स्नातक गरेको हुनुपर्ने सर्त राख्यो । यसलाई लोकसेवाले पनि मान्यता दियो । यसअनुसार वन, भन्सार, प्रमुख जिल्ला अधिकारी, स्थानीय विकास अधिकारी हुन कानुन पढेको हुनुपर्छ ।

चौथो, सरकारी कर्मचारी ५८ वर्षमा सेवानिवृत्त हुन्छन् । यो भनेको कामै गर्न नसक्ने उमेर होइन। त्यसपछि के गर्ने भन्ने प्रश्न उब्जिन्छ। कानुन पढेको छ भने सरकारी सेवाबाट रिटायर भएपछि लाइसेन्स लिएर वकालत गर्न सकिन्छ। यसले पनि धेरैलाई एलएलबीतर्फ आकर्षित गरेको छ।

यसबाहेक अर्को व्यवहारिक कारण पनि औंल्याउँछन् सहायक क्यम्पस प्रमुख सनद देवकोटा । उनका अनुसार, कुनै पनि विषयमा स्नातक पास गरेकाले एलएलबी पढ्न पाइने हुँदा थप चाप भएको हो । कानुन पढेको र नपढेको व्यक्तिलाई हेर्ने समाजको दृष्टिकोणै फरक छ । कानुन पढ्नेले केही जानेको नै हुन्छ । देवकोटाले भने, ‘कानुन जानेपछि अरूले भन्दा सम्मान पनि बढी पाउने भयो ।’

कानून नै नलाग्ने कानून क्याम्पस

तीनवर्षे स्नातक (एलएलबी) पहिलो वर्षमा शुक्रबारसम्म १० हजार ७ सय ५० विद्यार्थी भर्ना भएका छन् । जबकि, यो कलेजमा मुश्किलले ३ सय विद्यार्थी मात्र पढाउने क्षमता छ । त्यसमा पनि विएएलएलवि तथा एलएमएमका क्लासहरु पनि सञ्चालनमा छन् ।

अहिलेसम्म भर्ना भएकामध्ये १० प्रतिशत विद्यार्थी मात्र पढ्न आए पनि क्याम्पसको भौतिक तथा शैक्षिक पूर्वाधारले धान्दैन । यहाँ जनशक्ति अन्तर्गत लेक्चरर र कर्मचारी अभाव छ । जम्मा ५२ शिक्षक र ३० जना कर्मचारी मात्र छन् ।

एउटा सेक्सनमा चालीस जना मात्र विद्यार्थी राख्ने त्रिवि आर्थिक तथा संगठनात्मक नियमावली २०५५मा उल्लेख छ । यही नियम अनुसार कक्षा व्यवस्थापन गर्ने हो भने अहिलेकै भौतिक र शैक्षिक पूर्वाधारले यो सम्भव छैन । डिन सापकोटा यो कुरा स्विकार गर्दछन् ।

उनका अनुसार यहाँ एलएलबी पढाउन तीनदेखि पाँचवटा कक्षा छन् । सबैमा भरिभराउ विद्यार्थी राख्दा पनि बढीमा पाँच सय जना पढाउन सकिएला ।

चुनावको कारण विद्यार्थीको चाप

नेपाल ल क्याम्पसले दुई चरणमा गरी यति धेरै विद्यार्थी भर्ना लिएका हुन् । विद्यार्थी भर्नाबाट यसपालि क्याम्पसलाई १० करोड रूपैयाँसम्म हुने अपेक्षा गरेको छ । एलएलबी पढ्न एक जनाले वर्षको ९ हजार १ सय ५० रुपैयाँ तिर्नुपर्छ ।

यो क्यम्पसमा स्ववियु चुनाव नभएको दशक पुगेको छ । यसैले पनि एलएलबी भर्ना शुरुदेखि नै विवादित भयो । यसमा विद्यार्थी राजनीति गर्नेहरुको पनि प्रष्ट भूमिका देखिएन । अखिलका विद्यार्थी नेता विशेष सुवेदी पढ्न चाहनेले भर्ना हुन पाउनु पर्ने तर्क गर्छन् । यस्तै, नेविसंका नेता बलराम ढकाल संख्या भन्दा पनि गुणस्तरलाई जोड दिनु पर्ने तर्क गर्छन् ।

क्यम्पस प्रशासन भर्नामा आएको चापका कारण उत्साहित मात्रै होइन भयवित पनि देखिन्छ । क्षमता अनुसारमात्र भर्ना लिन खोज्दा मन्त्री र पदाधिकारीहरु नै प्रेसर दिने बताउँछन् । अच्चम त के छ भने, गेस पेपर बेच्ने र फोटोकपी गर्नेहरुको पनि भर्नाको संख्या बढाउन दिने गरेका बताइन्छ ।
त्रिवि मातहत एलएलबी पढाइने आठ क्याम्पसले पाँच सयका दरले विद्यार्थी पढाउने सहमति भएको थियो । ल क्याम्पसमा भने आठ सय जनालाई पढाउने भनेर प्रवेश परीक्षा लिइयो । विद्यार्थी संगठनहरूले कोटा निर्धारणको विरोध गरे । प्रवेश परीक्षाको उत्तरपुस्तिका च्यातिदिए ।

फलस्वरुप परीक्षाफल प्रकाशन गर्न पाइएन । प्रवेश परीक्षा दिएकाजति जम्मैले एलएलबी पढ्न पाउने सूचना जारी गरियो ।

पढ्न खोज्नेलाई पीडा

कानुन पढ्ने क्याम्पसमै कानुन मिचेर गरिएको यो भर्नाले विद्यार्थीहरू नै प्रभावित बनेका छन् । क्याम्पसको क्षमताभन्दा बढी विद्यार्थी चाप भएपछि नियमित कक्षा हुन सकेको छैन । भोजपुरका विपिन शाक्य यसका भुक्तमान हुन् ।

एलएलबी पहिलो वर्षमा भर्ना भएका शाक्यले कक्षा सुरु भएको तीन साता बित्न लाग्दा पनि नियमित पढ्न पाएका छैनन् ।

बिहान ४ः३० मा कीर्तिपुरबाट हिड्दा ५ बजे नै क्याम्पस पुग्छन् तैपनि पनि बस्ने ठाउँ हुँदैन । विद्यार्थी भरिभराउ भइसक्छन्,’ शाक्यले होमल्यडसँग भने, ‘४ घण्टासम्म उभिएर पढ्न सकिन्न ।’ क्लास लिने मन र समय हँदाहुँदै पनि ठाँउ नभएको कारण क्यम्पस नआउने विपिन जस्ता धेरै छन् । उनीहरुको प्रश्न छ, ‘पढाउने ठाउँ नै नहुने गरी किन भर्ना लिनु?’

सम्बन्धित खबर

गण्डकीका मुख्यमन्त्रीले आइतबार विश्वासको मत लिने

झापामा परीक्षा दिएर फर्किंदै गरेकी छात्रामाथि गोली प्रहार

ज्येष्ठ तथा अपाङ्गता भएका पत्रकारहरूका लागि जीवन निर्वाह भत्ताको व्यवस्था गरिनेछ : प्रधानमन्त्री

सुदूरपश्चिम : मुख्यमन्त्री सोडारीलाई विश्वासको मत नदिन नाउपा-रेशम पक्षको ह्वीप

चारवटा संसदीय समितिको बैठक बस्दै

जथाभावी डोजर लगाएर समस्या समाधान हुँदैन : अध्यक्ष ओली